Μήνυμα του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Η πρώτη και μεγαλύτερη πρόκληση, που αντιμετώπισε το ανθρώπινο είδος, όταν εμφανίστηκε στον πλανήτη, ήταν αναμφίβολα η κατανόηση του περιβάλλοντος κόσμου και η ερμηνεία των αιτίων, που προκαλούν τα διάφορα φυσικά φαινόμενα. Απέναντι σε αυτή την πρόκληση, τα συναισθήματα που βίωσε ο Άνθρωπος ήταν δέος και σεβασμός για αυτό το ακατάληπτο, αλλά τόσο σοφά δομημένο οικοσύστημα, που τον περιέβαλλε. Σήμερα, μετά από χιλιετηρίδες εξέλιξης και προόδου, το δέος έχει μετατραπεί σε έπαρση και ο σεβασμός σε αλαζονεία απέναντι στη φύση και τις διαδικασίες της: κατασπατάληση των φυσικών πόρων, αλόγιστη τεχνολογική ανάπτυξη, περιβαλλοντική υποβάθμιση και ακαλαισθησία συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το ίδιο το μέλλον του πλανήτη.
Αντιμετωπίζοντας τις δυσοίωνες συνέπειες της ανθρώπινης παρεκτροπής, ασφαλώς δεν αρκεί μια παθητική και μοιρολατρική στάση. Όλοι μας έχουμε μερίδιο ευθύνης στην περιβαλλοντική κρίση και η συμμετοχή όλων μας στη γενικότερη κινητοποίηση για τη διάσωση του περιβάλλοντος είναι επιτακτική. Σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια αφύπνισης, η έννοια-κλειδί είναι η «Παιδεία», γιατί «Όλα είναι θέμα παιδείας». Το νέο αυτό «σύνθημα» του ΥΠ.Ε.Π.Θ. κωδικοποιεί εύστοχα μια αναντίρρητη αλήθεια, που βρίσκεται στον πυρήνα και του σύγχρονου οικολογικού προβλήματος: η παιδεία, νοούμενη ως ολοκληρωμένη και σφαιρική καλλιέργεια του ατόμου, και δη των νέων ανθρώπων, με ανθρωπιστικό προσανατολισμό και κοινωνική ευαισθητοποίηση, εξασφαλίζει όλες εκείνες τις αξίες, τις δεξιότητες και τις στάσεις, που συγκροτούν μια εδραιωμένη περιβαλλοντική συνείδηση. Η Εκπαίδευση για το περιβάλλον και την Αειφορία θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για να δομηθούν προσωπικότητες με συμπεριφορές φιλικές προς το περιβάλλον και να αναπτυχθούν ικανότητες στους νέους μας, για να επηρεάζουν τις κοινωνικές επιλογές προς την κατεύθυνση της Αειφορίας. Μόνο μέσα από μια τέτοια εκπαιδευτική οπτική μπορούμε να καταρτίσουμε πολίτες περιβαλλοντικά «εγγράμματους», κοινωνικά αλληλέγγυους και ικανούς να συμμετέχουν στη βελτίωση και την προστασία του περιβάλλοντος.
Για την υλοποίηση ενός επιχειρησιακού σχεδίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης βιώσιμου και ρεαλιστικού, το ΥΠ.Ε.Π.Θ., λαμβάνοντας υπόψη τα ελληνικά δεδομένα, σχεδιάζει, καθοδηγεί και εποπτεύει την ανάπτυξη πλήθους καινοτόμων προσεγγίσεων: η διασφάλιση πολιτικών, νομοθετικών, κανονιστικών και λειτουργικών πλαισίων για την υποστήριξη της Εκπαίδευσης για την Αειφορία, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η παραγωγή σύγχρονου εκπαιδευτικού υλικού και εργαλείων σχεδιασμένων με βάση την Αειφόρο Ανάπτυξη, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων του διαδικτύου στη διαχείριση και αξιολόγηση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης αποτελούν πρωταρχικούς τομείς δράσης, που προσφέρουν στον εκπαιδευτικό και στον μαθητή σύγχρονα εργαλεία γνώσης.
Συμβαδίζοντας με τους στόχους της UNESCO, των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών οργανισμών, το Τμήμα Περιβαλλοντικής Αγωγής και Αγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων (Σ.Ε.Π.Ε.Δ.) του ΥΠ.Ε.Π.Θ. αναπτύσσει και συντονίζει εθνικά προγράμματα και δράσεις για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την εκπαίδευση για την αειφορία, προωθώντας την κοινωνική ενεργοποίηση των μαθητών και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Μερικές από τις επιμέρους δράσεις του ΥΠ.Ε.Π.Θ. με επίκεντρο το περιβάλλον είναι οι εξής:

- Υλοποίηση 6.000 προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων ανά έτος για μαθητές, από την προσχολική ηλικία μέχρι τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
- Εθνικά, Περιφερειακά και Τοπικά Θεματικά Δίκτυα σχολικών δραστηριοτήτων, με έως 120 σχολεία ανά εθνικό δίκτυο (συνολικά 2.520 σχολεία).
- Πιλοτικά περιφερειακά Προγράμματα, όπως προγράμματα σχετικά με την Ανακύκλωση.
- Συνεργατικές δράσεις με δημόσιους φορείς, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Α.Ε.Ι., Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κ.ο.κ.
- Εκπαίδευση/επιμόρφωση εκπαιδευτικών σε θέματα εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη: ενδεικτικά αναφέρεται ότι επιμορφώνονται από το Ε.Μ.Π. 12.000 εκπαιδευτικοί κατά το σχολικό έτος 2007-08, στο πλαίσιο του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.
- Ανάπτυξη Εκπαίδευσης από απόσταση (e-learning)
- Διοργάνωση και συντονισμός σχολικών θεματικών δραστηριοτήτων και γεγονότων σε εθνικό επίπεδο (όπως διαγωνισμός για ανακύκλωση, εικαστικά εργαστήρια, ενημερωτική δράση για κλιματικές αλλαγές )

Φορείς μετάδοσης της περιβαλλοντικής αγωγής είναι τα 56 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.), που λειτουργούν με μεγάλη επιτυχία σε όλη την επικράτεια. Τα Κ.Π.Ε. με τις ολοκληρωμένες υποδομές και τον εξοπλισμό, που διαθέτουν, δημιουργούν μια φιλόξενη εστία περιβαλλοντικής αγωγής, που επιτρέπει μια εποπτική και βιωματική προσέγγιση των περιβαλλοντικών θεμάτων, εξασφαλίζοντας στους μαθητές και τις μαθήτριες την απαιτούμενη ενημέρωση.
Ο συγκεκριμένος συνδυασμός εκπαιδευτικών στρατηγικών και δομών επιτρέπει να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά και ολιστικά τα πρακτικά προβλήματα της εκπαιδευτικής καθημερινότητας, εξασφαλίζοντας ταυτοχρόνως στην εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη την κινητικότητα, την προσαρμοστικότητα, την ταχύτητα και την καινοτομία, που επιβάλλουν οι σύγχρονες ανάγκες.
Με αφορμή, λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, καλώ όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας να επιδείξουν με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο το ενδιαφέρον τους για το περιβάλλον, να αγκαλιάσουν με ακόμη μεγαλύτερη θέρμη τις πρωτοβουλίες για την περιβαλλοντική αγωγή, να επεκτείνουν ακόμη περισσότερο το πανελλήνιο δίκτυο οικολογικού προβληματισμού, που έχουν αναπτύξει τα σχολεία μας. Μόνο έτσι θα αφυπνίσουμε την ιδιοσυγκρασιακή ευαισθησία των παιδιών και των εφήβων. Μόνο έτσι θα τους δώσουμε την ευκαιρία να την εξωτερικεύσουν και να τη διοχετεύσουν δημιουργικά. Μόνο έτσι θα τους εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον, που τους παρέχει όχι μόνο το «ζην», αλλά και το «ευ ζην».